حتما گاهی شما هم در مکالمات روزانه خود به نقطه‌ای رسیدید که در پاسخ دادن مردد بودید و چون همیشه در صحبت‌های روزمره انتظار شنیدن جواب مثبت را از دیگران احساس کردید، بسنده کردن به گفتن بله، به بخشی از عادات شما تبدیل شده است. با این حال اگر چه آموختن مهارت نه گفتن می‌تواند بسیار دشوار باشد باید تمرین کنید و با تعیین اهداف روزانه یاد بگیرید که آن را بکار ببرید.
هفت مهارت نه گفتن و تکنیک رفتار با دیگران
برای اینکه بیاموزید در زمان مناسب نه بگویید، لازم است برخی موارد را بدانید و در خود تقویت کنید. در ادامه هفت روش بهبود این توانایی را میتوانید بخوانید.
نمی‌توان تمام افراد را راضی و خوشحال کرد
بپذیرید که همیشه نمی‌توان اطرافیان را راضی و خوشحال نگه داشت. اگر مسئولیت کاری به عهده شما است که نمی‌توانید آن را انجام دهید، نه بگویید و خود را از استرس و اضطراب رها کنید. کوتاهی در نه گفتن می‌تواند موجب سواستفاده افراد از این ضعف شما شود؛ بنابراین با تعیین حدومرزهایی در زندگی‌تان و البته با مشخص کردن آن‌ها برای دیگران، میتوانید از این موضوع پیشگیری کنید.
نه گفتن خودخواهی نیست!
رد کردن موضوعی، به معنی خودخواهی شما نیست. گاهی ممکن است جواب مثبت دادن به خواسته‌ای که مایل به انجام آن نیستید مانعی باشد برای اینکه مسئولیت‌هایتان را تمام و کمال به پایان برسانید.
مطمئن شوید رد کردن درخواست واضح بیان‌شده باشد
گاهی انسان‌ها بر حسب خجالت و نداشتن مهارت کافی در نه گفتن، درخواست افراد را در لفافه و غیرمستقیم با جملات تودرتو و مبهم رد می‌کنند؛ در این زمان باید مراقب باشید که فرد مقابل کاملاً متوجه رد شدن درخواستش از سوی شما شده باشد.
با روش‌های بله گرفتن آشنا باشید
برخی افراد برای گرفتن جواب مثبت گاهی دست به دامن روش‌های مختلفی می‌شوند که همین روش‌ها ممکن است شما را در نه گفتن مردد کند تا جایی که بالاجبار درخواستشان را قبول کنید؛ مواردی مانند:
- قلدری کردن
- تعریف و تمجید بیش‌ازحد
- ایجاد عذاب وجدان
زبان بدن را بخاطر بسپارید
زبان بدن در جدی نشان دادن شما بسیار تأثیرگذار است. سعی کنید صاف و محکم ایستاده و با حرکت دستانتان طوری رفتار نکنید که در دید طرف مقابل به نظر برسد در تصمیم خود مردد هستید و می‌تواند با اصرار شما را راضی کند.
به سود خود فکر کنید
در شرایطی که مجبور به نه گفتن شدید، سود خود را از انجام کار در نظر بگیرید. اگر فایده‌ای در آن نمی‌بینید بهتر است با نه گفتن و رد درخواست، زمان آن را به کار دیگری که برایتان مفیدتر است اختصاص دهید.
راهکارهای جایگزین در نظر بگیرید
درصورتیکه نه گفتن با احساس گناه در شما همراه است و تمایل دارید به فرد مقابلتان کمکی هم کنید؛ بهتر است روشی جایگزین که سود متقابلی برای هر دو طرف دارد را پیشنهاد دهید. به‌عنوان‌مثال اگر دعوت فردی به مهمانی را رد کرده‌اید، زمان دیگری به ملاقات وی بروید.
مهارت نه گفتن و نه شنیدن
کاربرد نه گفتن و نه شنیدن را می‌توان در برهه‌ای از زندگی دید از کودکی گرفته تا میانسالی و پیری. اینکه نه بشنوید به همان اندازه که نه بگویید اهمیت دارد و باید ظرفیت آن را در خود مهیا کنید؛ زیرا حتما هرکسی در جایگاه رد شدن قرار می‌گیرد. آموزش این توانایی در سنین مختلف متفاوت خواهد بود که در ادامه به آن اشاره شده است.
مهارت نه گفتن کودکان
توانایی نه گفتن در کودکان مستقیماً به اعتمادبه‌نفس آن‌ها بستگی دارد. والدین با پرورش اعتمادبه‌نفس در فرزندشان می‌توانند به‌راحتی زمینه آموزش در این زمینه را فراهم کنند. فردی که اعتمادبه‌نفس کافی داشته باشد، ساده‌تر از دیگران در مقابل خواسته‌ای که تمایل به انجام آن ندارد می‌ایستد. در واقع جرأت ورزی و قاطعیت این کودک بیشتر از دیگران خواهد بود. از طرف دیگر فردی بدون اعتمادبه‌نفس کافی، با ترس طرد شدن از جمع اطرافیان، قادر به نه گفتن نیست. البته رفتار والدین تاثیر بیشتری بر فرزندان خواهد داشت تا آموزش کلامی صرف که تنها به او بگویید که چه کاری انجام دهد. می‌توان گفت سن سه تا چهارسالگی بهترین سن برای آموزش اینکار است زیرا در این سن کودکان کم‌کم تمایل به استقلال پیدا می‌کنند.
مهارت نه گفتن در نوجوانان
نوجوانان با توجه به سنی که در آن قرار دارند لازم است مهارت نه گفتن را بلد باشند؛ زیرا ممکن است در شرایط بسیار حساسی قرار بگیرند که آینده آن‌ها را نیز تحت تأثیر قرار دهد. با توجه به اینکه نوجوانان بسیار تمایل به استقلال دارند بهتر است از سنین پایین‌تر روی توانایی نه گفتن آن‌ها کار شود؛ اما می‌توان با آگاه کردن آن‌ها از مضرات نداشتن این توانایی از خطرات و اتفاقات ناگوار پیشگیری کرد. در آموزش این مهارت به نوجوانان، مدارس می‌توانند نقش بسزایی داشته باشند.
مهارت نه گفتن در دانش آموزان
توانایی نه گفتن در دانش آموزان باید از طریق معلمین مدارس و آموزشگاه‌ها و همچنین توسط والدین آموزش داده شود. آمارها حاکی از آن است که اگر یادگیری این مهارت در دوران مدرسه وجود داشت بسیاری از جرائم، دزدی‌ها، اعتیاد و سوءاستفاده‌ها صورت نمی‌گرفت؛ درنتیجه نباید از نقش مدارس در آموزش این مهارت غافل شد.
مهارت نه گفتن در اسلام
آموختن نه گفتن در اسلام بسیار مورد تأکید است زیرا این مهارت سبب گرفتن تصمیمات عقلانی می‌شود. برخی مواردی که در اسلام، به نه گفتن به آن‌ها بسیار تأکید شده است، عبارت‌اند از: نه گفتن به خرافات، نه گفتن به اسراف و زیاده‌طلبی و نه گفتن به درخواست‌هایی که حدومرزهای الهی را زیر پا می‌گذارند.
سخن پایانی
توانایی نه گفتن در تمامی مراحل زندگی لازم و در اسلام نیز به آن تأکید زیادی شده است. این مهارت می‌تواند سبب جلوگیری از بسیاری اتفاقات ناگوار و صدمات شود، درنتیجه شاید بهتر باشد در دوران کودکی به‌صورت درست توسط والدین آموزش داده شود. درصورتیکه بزرگ‌سال هستید و در نه گفتن ضعف دارید به کمک مواردی که ذکر شد میتوانید پیش از وارد شدن صدمات، این مهارت را بیاموزید.
